Η φυσιολογική λειτουργία των νεφρών είναι να φιλτράρουν το αίμα και να βοηθάνε στην αποβολή των «άχρηστων» προϊόντων, του πλεονάζοντος αλατιού και του νερού κρατώντας έτσι μια λεπτή ισορροπία που δεν διαταράσσεται από τις καθημερινές συνήθειες. Αυτή η ισορροπία χαλάει όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν καλά. Ανάλογα με την αιτία, το στάδιο και τη βαρύτητα της βλάβης υπάρχουν και τα αντίστοιχα φάρμακα που έχουν σαν στόχο να καθυστερήσουν την εξέλιξη της νόσου ή και να μειώσουν τους κινδύνους που τη συνοδεύουν.
Τα συνηθέστερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη χρόνια νεφρική νόσο χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:
1. Αντιυπερτασικά: Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί και αιτία και αποτέλεσμα της χρόνιας νεφρικής νόσου. Ο έλεγχος της πίεσης με τα αντιυπερτασικά φάρμακα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών προβλημάτων όμως όσο η νεφρική νόσος επιδεινώνεται, ο έλεγχος της πίεσης μπορεί να είναι πολύ δύσκολος και να απαιτείται ο συνδυασμός 2 ή και περισσοτέρων φαρμάκων. Υπάρχουν πολλές κατηγορίες αντιυπερτασικών. Ο νεφρολόγος επιλέγει τον κατάλληλο συνδυασμό φαρμάκων ανάλογα με το στάδιο της νεφρικής νόσου, τα υπόλοιπα νοσήματα και τα φάρμακα που λαμβάνει ο κάθε ασθενής. Οι παρενέργειες διαφέρουν μεταξύ των φαρμάκων και μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγή της αγωγής.
2. Φωσφοροδεσμευτικά: Ο φώσφορος συσσωρεύεται στον οργανισμό όσο προχωράει η νεφρική νόσος αυξάνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο. Μαζί με τις διαιτητικές οδηγίες για αποφυγή των τροφίμων που περιέχουν μεγάλη ποσότητα φωσφόρου, τα φωσφοροδεσμευτικά φάρμακα βοηθάνε στη μείωση των επιπέδων φωσφόρου στο αίμα. Για να δράσουν απαραίτητη είναι η λήψη τους κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Συχνές είναι οι παρενέργειες από το γαστρεντερικό όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια και ναυτία.
3. Φάρμακα για την αντιμετώπιση της αναιμίας: Η αναιμία (ο μειωμένος αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων) είναι συχνή ανάμεσα σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Οι φυσιολογικοί νεφροί παράγουν μια ουσία που λέγεται ερυθροποιητίνη και οδηγεί στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά η ερυθροποιητίνη παύει να παράγεται με αποτέλεσμα την εμφάνιση της αναιμίας. Άλλη συχνή αιτία αναιμίας είναι η έλλειψη σιδήρου. Η αντιμετώπιση της αναιμίας στη χρόνια νεφρική νόσο γίνεται συνήθως με σίδηρο (είτε από το στόμα είτε ενέσιμο) και φάρμακα που αυξάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια στη θέση της ερυθροποιητίνης. Ο σίδηρος από το στόμα χρωματίζει τα κόπρανα με μαύρο χρώμα και επίσης προκαλεί συχνά γαστρεντερικές διαταραχές.
Οι νεφροί συμμετέχουν στην αποβολή πολλών ουσιών και φαρμάκων από το αίμα. Στη χρόνια νεφρική νόσο κάποια φάρμακα συσσωρεύονται στο αίμα λόγω της αδυναμίας των νεφρών να τα αποβάλουν ενώ αντίθετα κάποια άλλα μπορεί να απομακρύνονται πρόωρα κατά τη διαδικασία της αιμοκάθαρσης. Αυτές οι αλλαγές αντιμετωπίζονται με τροποποίηση της δόσης ή και του ίδιου φαρμάκου από το νεφρολόγο ώστε να παραμένει ασφαλής η χρήση του. Ενημερώνετε πάντα το νεφρολόγο σας πριν από οποιαδήποτε αλλαγή στα φάρμακά σας.
Μυρτώ Κωστοπούλου, Νεφρολόγος Νεφροϊατρική green