Φώσφορος και Χρόνια Νεφρική Νόσος

Υψηλός Φώσφορος

Ο φωσφόρος είναι ένα μέταλλο βασικό για την καλή λειτουργία των κυττάρων του οργανισμού και βρίσκεται σε άλλοτε διαφορετική συγκέντρωση στις τροφές που καταναλώνουμε. Όταν υπάρχει έκπτωση στη νεφρική λειτουργία τότε οι νεφροί δεν καταφέρνουν να αποβάλλουν τις ποσότητες φωσφόρου που καταναλώνονται και επιβάλλεται περιορισμός στην πρόσληψη του, μέσω της διατροφής για την αποφυγή της υπερφωσφαταιμίας. 

Συμπτώματα Υπερφωσφαταιμίας

Η χρόνια υπερφωσφαταιμία μπορεί να επηρεάσει την  υγεία και το προσδόκιμο ζωής. Ο κίνδυνος θανάτου αυξάνεται σε επίπεδα φωσφόρου άνω των 5,5mg/dl. Επιπλέον για κάθε αύξηση 1mg/dl φωσφόρου, υπάρχει  62% υψηλότερη πιθανότητα θανάτου από καρδιαγγειακά συνήθως συμβάματα.

Πιθανές κλινικές εκδηλώσεις υπερφωσφαταιμίας είναι:

1. πόνος αρθρώσεων και δυσκαμψία
2. ερυθρότητα επιπεφυκότων
3. κνησμός
4. αυξημένος καταγματικός κίνδυνος
5. αυτόματη ρήξη τενόντων

Πρόληψη και Αντιμετώπιση Υπερφωσφαταιμίας

Ο έλεγχος των επιπέδων του φωσφόρου μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους εξής τρόπους

1. με μείωση στην πρόσληψή του μέσω μιας δίαιτας χαμηλού φωσφόρου
2. με αύξηση στην απομάκρυνσή του από τον οργανισμό

Η αύξηση της απομάκρυνσης από τον οργανισμό επιτυγχάνεται με την χορήγηση φωσφοροδεσμευτικών ταμπλετών οι οποίες χορηγούνται όταν η τιμή φωσφόρου υπερβεί το φυσιολογικό εύρος. Τα φωσφοροδεσμευτικά μπορούν να χορηγηθούν σε όλα τα στάδια ΧΝΝ. Όταν όμως ο ασθενής βρίσκεται σε τελικό στάδιο ΧΝΝ υπό αιμοκάθαρση τότε θα πρέπει να συνδυάσει τόσο τη μειωμένη πρόσληψη φωσφόρου όσο και την χρήση φωσφοροδεσμευτικών. Η αιμοκάθαρση σαν διαδικασία απομακρύνει μία αρκετά μεγάλη συγκέντρωση φωσφόρου από τον οργανισμό ωστόσο από μόνη της δεν είναι ικανή να αποβάλλει όλη την περίσσεια φωσφόρου. Ένα παράδειγμα διαχείρισης των συγκεντρώσεων φωσφόρου είναι το εξής: Ο μέσος άνθρωπος προσλαμβάνει σε μία εβδομάδα περίπου 10.000mg φωσφόρου ή και περισσότερο. Σε ένα τυπικό  τρισεβδομαδιαίο  σχήμα απομακρύνονται συνολικά 2.500mg φωσφόρου. Η υπόλοιπη συγκέντρωση φωσφόρου θα πρέπει να απομακρυνθεί με δεσμευτικά του φωσφόρου.

Διατροφικά Στοιχεία για τον Φώσφορο

Η μείωση της πρόσληψης φωσφόρου μέσω της διατροφής επιτυγχάνεται όταν ο ασθενής ή το περιβάλλον που ασχολείται με την προετοιμασία των γευμάτων, γνωρίζει τις συγκεντρώσεις φωσφόρου στις τροφές.

Υπάρχουν δύο τύποι φωσφόρου στα τρόφιμα και τα ποτά:

1. ο φυσικός (οργανικός) φωσφόρος
2. ο τεχνητός φωσφόρος (ανόργανος)

Ο φυσικός φώσφορος βρίσκεται σε όλα τα τρόφιμα, αλλά σε διαφορετικές συγκεντρώσεις. Τα τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυσικό φώσφορο είναι το γάλα, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, τα φασόλια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, η σοκολάτα, το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα θαλασσινά.

Πολλές εταιρείες προσθέτουν μια τεχνητή ή ανόργανη μορφή φωσφόρου στα τρόφιμα ή τα ποτά ως συντηρητικό, βελτιωτικό γεύσης, για τη βελτίωση της υφής, τη διατήρηση της υγρασίας και την αποτροπή του διαχωρισμού των συστατικών. Ο ανόργανος φωσφόρος προστίθεται συχνά σε αλλαντικά, μπέικον, λουκάνικα, σκούρες σόδες όπως κόλα, μεταποιημένα τυριά, τσιπς, μπισκότα, ψωμιά και ψητά, καθώς και πολλά άλλα προσυσκευασμένα τρόφιμα. Οι χώροι γρήγορου φαγητού και πολλά εστιατόρια σερβίρουν επίσης τρόφιμα που περιέχουν ανόργανο φώσφορο.

Όταν καταναλώνεται μια φυσική πηγή φωσφόρου, το σώμα απορροφά το 40-60% της κατανάλωσης. Όταν καταναλώνεται μια τεχνητή πηγή φωσφόρου, το σώμα απορροφά το 90-100% όσων τρώγονται! Άρα με το να παρασκευάζουμε μόνοι μας με φρέσκα υλικά τα γεύματα μας, συμβάλλει τόσο στη διατήρηση χαμηλών επιπέδων φωσφόρου όσο και στην καλύτερη διαχείρισή του από τον οργανισμό.

Η ανωτέρω διαδικασία υποστρέφει όταν πραγματοποιηθεί μεταμόσχευση νεφρού καθώς ο μεταμοσχευθής νεφρός αναλαμβάνει και πάλι την απομάκρυνση τόσο του φωσφόρου όσο και των λοιπών αζωτούχων προϊόντων του μεταβολισμού.

  ** πίνακας φωσφοροδεσμευτικών που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα και δέσμευση

( Φωσφοροδεσμευτικά ΑΣΒΕΣΤΟΥΧΑ • CALCIORAL- Ανθρακικό ασβέστιο (Calcioral ® tabl 500) • OSVAREN- Συνδυασμός οξικού ασβεστίου / ανθρακικού μαγνησίου

ΜΗ ΑΣΒΕΣΤΟΥΧΑ (ασβεστοποίηση ) είναι όλα ενώσεις μετάλλων (μαγνησίου, αλουμινίου, λανθανίου, σιδήρου) πλην της σεβελαμέρης • FOSRENOL (LANTHANUM CARBONATE) από 2004 • RENVELA ( sevelamer) • ΑLUCAP)